خاک به بخشی از زمین گفته می شود که شامل سنگ های متلاشی شده و فرسوده، هوموس، مواد معدنی و آلی است. برای تشکیل خاک از سنگ به 500 سال زمان نیاز است. بافت خاک به معنای اجزای تشکیل دهنده بخش معدنی خاک یعنی درصد شن، سیلت و رس موجود در خاک است و با کم یا زیاد بودن هر یک از این اجزا، نوع بافت تعیین می شود که البته حدود 45 درصد کل خاک را تشکیل می دهند و باقی آن را مواد معدنی و آب و هوا تشکیل می دهند. شن درشت ترین ذره و رس ریزترین ذره خاک می باشد .
انواع بافت خاک :
- شنی
- سیلت
- رس
- لومی
1. شنی
اولین نوع از بافت های خاک بافت شنی و ماسه ای است که این بافت از ضعیف ترین بافت ها برای رشد و پرورش گیاهان است زیرا مقدار نگهداری آب در آن بسیار پایین و همچنین دارای مقدار کمی مواد مغذی است. خاک شنی از تجزیه و فرسوده شدن سنگ هایی مانند گرانیت ، آهک و کوارتز تشکیل میشود. این خاک برای کشاورزی مفید نیست و خواص کمی دارد.
2. سیلت
این نوع بافت ، دارای ذرات کوچکتری نسبت به بافت شنی است و از بافت رس بزرگتر است. نگهداری آب آن از شن بهتر است و دارای مواد مغذی بیشتری است. از این نوع خاک برای افزایش حاصلخیزی بافت خاک استفاده میشود
3. رس
این بافت، کوچک ترین ذره ها را نسبت به دو نوع خاک دیگر دارد و ذرات آن به صورت بسیار فشرده در کنار هم قرار دارند و به همین دلیل نگهداری آب بسیار بالایی دارد و نفوذ هوا و رطوبت به آن بسیار سخت است. این خاک در هنگام خشکی نرم است اما زمانی که مرطوب باشد بسیار چسبنده می شود.
4. لومی
این مدل خاک، ترکیبی از سه مدل دیگر یعنی شنی، سیلت و رس است. در این بافت خاک مقدار رس بین 7 تا 27 درصد و سیلت بین 28 تا 50 درصد و میزان شن آنها کمتر از 52 درصد است. توانایی نگهداری و حفظ آب و جابجایی هوا در این بافت مناسب است. همچنین مواد مغذی در این خاک به مقدار کافی می باشند. این خاک همچنین به عنوان خاک کشاورزی شناخته می شود زیرا علاوه بر موجود بودن هر سه نوع بافت در این خاک، دارای هوموس نیز می باشد.
این نوع بافت ها بصورت ترکیبی هم هستند که بصورت خلاصه بصورت زیر می باشند :
1) بافت شنی لومی 2) بافت لومی شنی 3) بافت لومی سیلتی 4) بافت لومی رسی شنی
5) بافت لومی رسی 6) بافت لومی رسی سیلتی 7) بافت رسی شنی 8) بافت رسی سیلتی